Στοματολογία

Τι είναι η Στοματολογία

Στοματολογία είναι ο τομέας της Οδοντιατρικής που αφορά στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση νόσων και παθήσεων που προσβάλλουν τη στοματική κοιλότητα δηλαδή, τον βλεννογόνο, τα οστά των γνάθων και τους σιελογόνους αδένες, καθώς και την περιστοματική περιοχή.

Τα νοσήματα και οι στοματολογικές παθήσεις παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία ως προς α) τα συμπτώματα β) την κλινική εμφάνισή τους γ) την αιτιολογία, και δ) το βαθμό επικινδυνότητάς τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις οι παθήσεις αυτές είναι αθώες, όμως μπορεί να γίνουν και άκρως επικίνδυνες για την υγεία του ασθενούς.

Κατηγορίες νοσημάτων της στοματικής κοιλότητας

Τα νοσήματα που εμφανίζονται στη στοματική κοιλότητα διακρίνονται σε Νοσήματα Τοπικής Αρχής και σε Συστηματικά Νοσήματα με Στοματικές Εκδηλώσεις.Στα Νοσήματα Τοπικής Αρχής, συμπεριλαμβάνονται:

• Οι Ιογενείς Λοιμώξεις: πχ έρπης, ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων-HPV, HIV-AIDS, μυκητιάσεις
• Τα Νοσήματα των σιελογόνων αδένων: (πχ σύνδρομο Sjogren)
• Τα Νοσήματα γλώσσας και χειλέων
• Οι Μικροβιακές Λοιμώξεις: (πχ ελκονεκρωτική ουλίτιδα),
• Οι Αντιδραστικές Βλάβες: εγκαύματα ,τραυματικά έλκη, τραυματικό ίνωμα, βλεννοκήλη, χημικοί ερεθισμοί κ.α.
• Τα Νοσήματα Ανοσολογικής Αρχής: άφθες, ομαλός λειχήνας κ.α.
• Οι Αλλεργικές Αντιδράσεις: αλλεργία εξ επαφής σε διάφορα υλικά ή σε φάρμακα, ανεπιθύμητες δράσεις (παρενέργειες) φαρμάκων
• Τα Καλοήθη Νεοπλάσματα :θήλωμα, λίπωμα κ.α.
• Τα Κακοήθη Νεοπλάσματα: καρκινώματα πλακώδους επιθηλίου, σιελογόνων αδένων κ.α.
• Οι Προκαρκινικές Βλάβες: ερυθροπλακία, λευκοπλακία, ακτινική χειλίτιδα κ.ά.

Τα Συστηματικά Νοσήματα με Στοματικές Εκδηλώσεις, διακρίνονται σε:

• Αυτοάνοσα- ανοσολογικής αρχής νοσήματα / Ρευματικά, όπως ο ομαλός λειχήνας, το πεμφιγοειδές, το πολύμορφο ερύθημα, ο ευρυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Sjogren
• Λοιμώδη, όπως η σύφιλη, το HIV/AIDS και η φυματίωση
• Γαστρεντερικά, όπως η νόσος Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου
• Αιματολογικά, όπως οι θρομβοπενίες, λευχαιμίες, αναιμίες κ.α.
• Δερματικά : πχ πέμφιγα
• Κληρονομικά νοσήματα
• Νοσήματα του μεταβολισμού
• Σύνδρομα
• Δυσπλαστικές Ανωμαλίες κ.α.

Η έγκαιρη διάγνωση και η αποτελεσματική θεραπεία, είναι ύψιστης σημασίας για την αποκατάσταση της υγείας του ασθενή, οπότε θα πρέπει να πραγματοποιούνται από τον ειδικό Στοματολόγο, ή (όταν αυτό κριθεί απαραίτητο) σε συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων.

Ποιος είναι ο Στοματολόγος

Ο Στοματολόγος είναι εξειδικευμένος οδοντίατρος, ο οποίος καλείται να αντιμετωπίσει όλα τα νοσήματα (πάνω από 500), που εμφανίζονται ποικιλοτρόπως στη στοματική κοιλότητα και στα οστά των γνάθων.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών στην Οδοντιατρική Σχολή, ακολουθεί οργανωμένο πρόγραμμα ειδίκευσης στη Στοματολογία (τριετείς μεταπτυχιακές σπουδές στη στοματολογία κατ’ ελάχιστον), προκειμένου να αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις για την αντιμετώπιση των στοματολογικών παθήσεων.

Πότε κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη σε Στοματολόγο;

Τον ειδικό Στοματολόγο πρέπει να επισκέπτεται ο ασθενής όταν:

• αισθανθεί κάποιο σύμπτωμα όπως πόνο, ξηροστομία, καυσαλγία (τσούξιμο ή κάψιμο), αλλοίωση της γεύσης, κάκοσμη αναπνοή, νευραλγίες και δυσγευσία.
• όταν διαπιστώσει κάποια αλλοίωση στη στοματική κοιλότητα όπως, μια κύστη , διόγκωση (όγκος) έλκωση (πληγή) μια πλάκα λεύκη ή ερυθρή, μια φυσαλίδα
• όταν βρίσκεται σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Η επίσκεψη σε στοματολόγο καλό είναι πραγματοποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και για προληπτικούς λόγους, iδιαίτερα απο τα άτομα υψηλού κινδύνου, όπως με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου στόματος, άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, καπνιστές κ.α. καθώς η επίσκεψη είναι επιβεβλημένη και μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και στην αντιμετώπιση νοσημάτων με σοβαρή πρόγνωση.

Διάγνωση

Τα διαγνωστικά «βήματα» που ακολουθεί ο ειδικός Στοματολόγος προκειμένου να θεραπεύσει επιτυχώς τις παθήσεις και τα νοσήματα της στοματικης κοιλότητας είναι τα ακόλουθα:

I. Καταγραφή πλήρους ιστορικού της παρούσας νόσου . Συγκεκριμένα των χαρακτηριστικών και των συμπτωμάτων, κατά τη χρονική της εξέλιξη, καθώς και του γενικότερου ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού, δίνοντας έμφαση στη λήψη φαρμάκων ή σε συνυπάρχουσες νόσους που μπορεί να σχετίζονται με την προγραμματιζόμενη ιατροφαρμακευτική αγωγή ή με τα αιτία προσέλευσης

II. Ενδελεχή κλινική εξέταση που αφορά στο συνόλο των ιστών της στοματοπροσωπικής χώρας και της πάσχουσας περιοχής. Η εξέταση περιλαμβάνει όχι μόνο την ενδοστοματική αλλά και την εξωστοματική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Ο συνδυασμός των ευρημάτων θα διαμορφώσει μία λίστα πιθανών διαγνώσεων (διαφορική διάγνωση) και θα αποφασιστεί, αν θα πραγματοποιηθούν περαιτέρω εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Καλλιέργειες (για μικροοργανισμούς)
• Αιματολογικές εξετάσεις
• Ειδικές και ορολογικές εξετάσεις
• Ιστοπαθολογική εξέταση και βιοψία
• Λήψη κυτταρολογικού επιχρίσματος
• Ακτινογραφικός έλεγχος και απεικονιστικές τεχνικές

Μετά και την αξιολόγιση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών εξετάσεων, θα προσδιοριστεί η τελική διάγνωση, η οποία θα καθορίσει το είδος της θεραπείας.

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία;

Ανάλογα με τη φύση και τη βαρύτητα της νόσου, οι θεραπείες των στοματολογικών παθήσεων διαφέρουν σημαντικά ενώ η θεραπευτική αγωγή μπορεί να είναι φαρμακευτική ή μη.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι α. τοπική (όπως χρήση στοματικών διαλυμάτων αλοιφών, gel,) ή β. συστηματική (όπως χάπια για λήψη από του στόματος). Το είδος της φαρμακευτικής αγωγής ποικίλλει ευρέως και μπορεί να συμπεριλαμβάνει κορτικοστεροειδή, αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά κ.ά. ενώ η χρονική διάρκεια της αγωγής επίσης διαφέρει σημαντικά από νόσημα σε νόσημα.

Η μη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να συνίσταται σε χειρουργική αφαίρεση βλαβών (με νυστέρι ή laser). Οι χειρουργικές πράξεις μπορούν να αφορούν σε βλάβες των μαλακών μορίων ή των σκληρών ιστών των γνάθων και ανάλογα με το μέγεθος, τον εντοπισμό και τη φύση της βλάβης, είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν στο ιατρείο υπό τοπική αναισθησία ή σε νοσοκομειακό περιβάλλον υπό γενική αναισθησία.

Η ακριβής διάγνωση μίας στοματολογικής πάθησης αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την κατάλληλη αντιμετώπισή της. Βέβαια, η χορήγηση εμπειρικής θεραπείας με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων και όχι την αντιμετώπιση της αιτίας της νόσου, δεν έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μάλιστα, μπορεί να αποβεί επιβλαβής και παράλληλα να οδηγήσει σε καθυστέρηση στην σωστή διάγνωση με παρατεινόμενη ταλαιπωρία για τον ασθενή αλλά και πιθανότητα επιδείνωσης της νόσου.